Süt Para Kazandırmıyor, inekler Kesiliyor
Aydınlı üreticilerden alarm: “Süt para kazandırmıyor, inek kesimleri artıyor”
Aydın Süt Üreticileri Birliği Başkanı Servet Başkaya, artan maliyetler ve yetersiz destekler nedeniyle süt üreticilerinin sektörden çekildiğini açıkladı. Başkaya, “Üreticinin eline geçen para toplama ve soğutma giderleri düşüldüğünde 16-17 lira seviyesinde kalıyor. Bugün sütün maliyeti küçük üretici için yaklaşık 19 lira. Yani litre başına 2 lira zarar ediyor. Bu nedenle inek kesimleri artmış durumda” dedi.
Üye sayısı hızla düşüyor
Birlik olarak üreticilere yem temini için çaba gösterdiklerini belirten Başkaya, üye sayılarındaki gerilemeye dikkat çekti:
- 2022’de 4 bin 500-5 bin olan üye sayısı,
- 2023’te 4 bine,
- 2024’te 3 bin 300’e,
- 2025’in ilk üç ayında ise 2 bin 890’a düştü.
“Bu düşüşlerin sebebi küçük üreticilerin fiyatlardaki istikrarsızlık ve hayvancılıktaki düzensizlikler nedeniyle işi bırakmasıdır. Bir kısmı da desteklemelerden vazgeçip ürününü kayıt dışı satıyor” dedi.
“Süt-yem paritesi uygulanmıyor”
Başkaya, süt üreticilerinin en büyük sorununun fiyat istikrarsızlığı olduğuna dikkat çekerek şunları söyledi:
“Bir litre sütle bir buçuk kilo yem alınabilmeli. Ancak bu parite hiçbir zaman tam uygulanmadı. Süt fiyatlarının sürekli düşük kalması, Türk hayvancılığında büyük sorunlara yol açtı. Süt para kazandırırsa hayvancılık da ayağa kalkar.”
İnek kesimleri hızlandı
Üreticinin eline geçen paranın maliyetin altında kaldığını vurgulayan Başkaya, “Küçük üretici litre başına 2 lira zarar ediyor. Bu nedenle Türkiye genelinde, Aydın’da da yüzlerce, binlerce inek kesiliyor. Bir kısmı hastalık nedeniyle, bir kısmı da üreticinin zarar ettiği için kesime gönderiliyor. Et fiyatlarının yüksekliği nedeniyle üretici, bu yolla zararını telafi etmeye çalışıyor” dedi.
“Bu destek üreticinin zararını kapatmaz”
Devlet desteklerinin yetersiz olduğunu vurgulayan Başkaya, Aydın’daki yaklaşık 9 bin 860 üreticiden 7 bininin litre başına sadece 20-30 kuruş destek alabildiğini söyledi:
“Bu destek miktarıyla üreticinin zararını kapatması mümkün değil. Ürün destekleri cazip olmalı. Üretici sattığı ürün kadar destek almalı. Piyasa fiyatı üreticiyi kurtarmıyorsa destek oranı artırılmalı.”
“Çiftçiye verilen destekten fazlası ithalata ödendi”
Başkaya, devletin fiyat belirleme politikasını gözden geçirmesi gerektiğini belirterek şu öneriyi dile getirdi:
“Eğer ahır teslimi süt fiyatı 15 TL ise devlet bu fiyatı 1,3 ile çarparak en az 19,5 TL olarak belirlemelidir. 3.2 protein, 3.6 yağ oranı olan soğuk süt için küçük üreticiye en az 19,5 TL ödenmeli. Çiftçiye verilen destekten fazlası ithalata ödendi. Devletin üreticiye borcu var. Tarımda üretim planlamasına geçilmeli, tüm ürünlerde asgari fiyatın en az yüzde 10’u kadar destek verilmelidir.”
