Hava sıcaklıklarındaki dalgalanmaların insanların adaptasyon süreçlerini olumsuz etkileyerek çeşitli psikolojik sorunlara neden olabileceğini belirten Psikolog İrem Kırım, özellikle kış aylarında ruhsal sorunların daha sık görüldüğünü ve güneş ışığından yetersiz yararlanan Kuzey ülkelerinde depresyonun daha yaygın olduğunu ifade etti. Kırım, “Hastalığın belirtileri genellikle sonbahar ve kış aylarında artış gösterirken, aşırı yeme isteği, buna bağlı kilo alımı, enerji kaybı, aşırı uyuma isteği ve fiziksel görünümle ilgili şikayetler gibi durumlar da ortaya çıkıyor. Sosyalleşmeden uzaklaşma, belirsiz bedensel yakınmalarla birlikte depresif duygular yaşanabiliyor. İlkbahar ve yaz aylarında ise depresif ruh halinden çıkılarak artan enerjiyle birlikte hareketlilikte bir artış gözlemleniyor. Kadınlarda depresif ruh hali görülme oranının erkeklere göre daha fazla olduğu kabul edilmektedir” dedi.
‘Yalnız kalma isteği oluşabilir’
Psikolog Kırım, depresyondan herkesin etkilenebileceğini vurgulayarak mevsimsel depresyon belirtileri hakkında şu bilgileri paylaştı:
“Eğer sabahları zor uyanıyorsanız ya da uyandığınızda kendinizi yorgun hissediyorsanız, aşırı yeme isteği yaşıyorsanız, kilo almaya başladıysanız, uyku isteğinizde artış varsa, enerjinizde düşme ve bitkinlik hissediyorsanız bu durumlar mevsimsel depresyon belirtileri arasında yer alır. Ayrıca konsantrasyon güçlüğü çekiyorsanız, sosyal aktivitelerden uzaklaşma isteğiniz varsa, hayattan eskisi gibi zevk alamıyor ve umutsuzluğa kapılıyorsanız ve bunları en az iki yıldır mevsim geçişlerinde yaşıyorsanız, ilkbahar ve yaz aylarında düzelme gösteriyorsanız mevsimsel depresyon riski taşıyorsunuz.”
‘Kilo memnuniyetsizliği depresyonu tetikleyebilir’
Mevsimsel depresyonun üç temel nedeni olduğunu açıklayan Psikolog Kırım, “Mevsimsel depresyon, kış uykusuna benzerliği ve evrimsel bağlantısıyla dikkat çekiyor. İnsanlarda, hayvanlarda olduğu gibi enerji düşüklüğü, kilo alımı, yağlı yiyecek isteği ve uykulu hissetme gibi durumlar gözlemleniyor. Bu durum sosyal hayatı bozarak depresif duyguları tetikleyebilir ve ağır psikiyatrik sorunların ortaya çıkmasına neden olabilir. İkinci önemli nokta, gözün mevsimsel ışık değişikliklerini merkezi sinir sistemine iletme yetisinin bozulmasıdır. Bu durum, duygu durum bozukluklarına yol açabilir. Işık tedavisi, bu konuda etkili bir yöntemdir. Son olarak, güneş ışığı sayesinde beyindeki melatonin maddesi serotonini uyararak mutluluğumuzu artırır. Güneş ışığının az olduğu dönemlerde serotonin seviyeleri düşer, uyku döngüsü etkilenir ve bu da depresif ruh halinin ortaya çıkmasına neden olabilir” şeklinde konuştu.
Mevsim geçişlerinde ruh halinize iyi gelecek 8 altın öneri
Mevsimsel duygusal değişimlere karşı bireylerin atabileceği adımları sıralayan Psikolog Kırım, ruh halinizi iyileştirebilecek tavsiyeleri şöyle özetledi:
“Güneş ışığına çıkmak kendinizi daha iyi hissetmenize yardımcı olur, kapalı ortamlarda fazla kalmamaya özen gösterin. Sabahları yarım saat yürüyüş yapmak ya da hava almak halsizliğinizi azaltabilir. Düzenli uyku almak, doğanın değişimine uyum sağlamak açısından önemlidir. Elektronik cihazlardan uzak durmak, uykuya geçişi kolaylaştıracaktır. Odanızın iyi havalandırıldığından ve yatak ve yastığınızın uykuya uygun olduğundan emin olun. Özel bir spor yapmanız gerekmiyor; açık havada yürümek haftada en az 2-3 kez 20-30 dakika bile olsa kaslarınızda mutluluk hormonlarının salınmasına yardımcı olacaktır. Yürüyüşe zaman bulamazsanız alışverişe, işe yürüyerek gitmeyi ya da merdivenleri kullanmayı tercih edebilirsiniz. Sağlıklı ve dengeli beslenmeye dikkat edin. Bu dönemde duygusal yeme isteğiniz artabilir, sıkıldıkça kendinizi buzdolabının önünde abur cubur ararken bulabilirsiniz. İşlenmiş gıdalardan ve karbonhidrat bakımından zengin yiyeceklerden uzak durmaya çalışın; bu tür yiyeceklerden alacağınız kiloların sizi daha da mutsuz edeceğini unutmayın. Düzenli diyetisyen kontrollerinizi ihmal etmeyin ve duygusal yeme ihtiyacınız varsa bir psikologdan destek alın. Sosyal ilişkilerinize ve çevrenize özen gösterin; sevdiğiniz insanlarla vakit geçirin, sevdiğiniz mekanlara gitmeye çalışın. Eve kapanmamaya özen gösterin, açık ve ferah yerleri tercih edin. Hobi edinin, sevdiğiniz etkinliklere katılın. Ayrıca, stresli ortamlardan ve insanlardan uzak durmaya çalışın. Tüm sorunları aynı anda çözmeye çalışmak yerine bir öncelik sırası belirleyin ve baş etme becerilerinizi geliştirin. Meditatif yoga ve nefes egzersizleri gibi etkinliklerle ruh ve beden sağlığınıza odaklanın. Hastalığın tedavisinde birçok farklı yöntem bulunmaktadır. Zorluk yaşadığınızda ve günlük yaşantınızı olumsuz etkilediğinde uzmanlardan yardım istemekten çekinmeyin. Psikoterapi, antidepresanlar ve ışık tedavisi, bu tür durumlarla başa çıkmada önemli tedavi seçenekleridir.”
