ABD ile Türkiye arasında gerçekleştirilen ticari anlaşmalar, iki ülke arasındaki dış ticaret dengesini tehdit edebilecek bir durum olarak öne çıkarken, Türkiye bu işbirliğinde “ortak” yerine “pazar” rolünü üstleniyor. İş dünyası temsilcileri, bu duruma dikkat çekerek “denge” uyarısında bulunuyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ABD Başkanı Trump’ın imzaladığı anlaşmalar doğrultusunda, Türk Hava Yolları (THY) Boeing’den 225 uçak alımında bulunacak, enerjide ise sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ithalatı gerçekleştirilecek. DEİK Türkiye Amerikan İş Konseyi Başkanı Murat Özyeğin, Ekonomim gazetesine verdiği demeçte, Pegasus’un da alacağı uçaklarla birlikte Türkiye’nin bu kapsamda yıllık 8 milyar dolarlık bir ithalat gerçekleştireceğini belirtti.
LNG ithalatının yıllık 2 milyar doları bulması öngörülüyor. Böylece, ABD’den yapılan ithalat miktarında yıllık 10 milyar dolarlık bir artış gerçekleşeceği tahmin ediliyor. Geçtiğimiz yıl Türkiye’nin ABD’ye ihracatı 16.3 milyar dolar, ithalatı ise 16.2 milyar dolar olarak kaydedilmişti. Bu gelişmeler ışığında, 2026 yılında ABD’den ithalatın 26 milyar doları aşacağı öngörülüyor.
Bu durum, ABD’nin iki önemli kalemde öne geçmesini sağlıyor. Türkiye açısından ise net bir durum söz konusu değil. Türkiye’nin daha önce oluşturduğu yol haritalarında, özellikle Çin’e yönelik vergiler sonrasında doğabilecek fırsatlardan tekstil, mobilya, otomotiv ve beyaz eşya gibi sektörlerin faydalanması hedeflenmişti.
YERLİ ÜRETİM ŞARTI
Ancak Türkiye, mobilya sektöründe uygulanan yüzde 30-50, ortalama yüzde 15 oranındaki vergilerde herhangi bir değişiklik yapılmadığını görüyor. Üstelik Türkiye, birçok üründe ek vergileri kaldırarak pazarı ABD’ye daha fazla açmış durumda. Özyeğin, yeni bir yol haritası oluşturulmasını önerirken, ekonomistlerin yorumlarında şu önemli uyarılar öne çıkıyor:
– Uçak ve enerji gibi stratejik ithalat kalemlerinde yerli alternatifler ve çeşitlendirme politikaları öncelikli hale getirilmeli.
– ABD’ye yönelik ihracat stratejisi, somut sektör, ürün ve pazarlama planlarıyla desteklenmeli.
– Boeing gibi büyük ölçekli firmalarla yapılacak anlaşmalarda, yüksek teknoloji transferi ve yerli üretim şartları bağlayıcı hale getirilmeli.
– Ticaret dengesi, yalnızca rakamsal büyüklükle değil; ülke ekonomisine uzun vadeli katkı potansiyeliyle de değerlendirilmelidir.
