Türkiye’nin Beşeri Sermayesi Geriledi
Malatya ise Ortalamanın Altında
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayımladığı İl Seviyesinde Beşeri Sermaye Endeksi 2021–2023 raporu, Türkiye’de insan kaynağı potansiyelinin son iki yılda gerilediğini ortaya koydu. Eğitimdeki düşüş, genel endeks değerini aşağı çekti.
Aynı rapora göre Malatya’nın insan kaynağı potansiyelinde gerileme yaşandığını ortaya koydu. Türkiye ortalaması 0,690 iken Malatya’nın endeks değeri 0,687 olarak ölçüldü.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Dünya Bankası metodolojisine dayalı İl Seviyesinde Beşeri Sermaye Endeksi raporunu yayımladı. Çalışmaya göre Türkiye’nin beşeri sermaye endeksi 2023 yılı itibarıyla 0,690 olarak belirlendi.
Bu değer, Türkiye’de doğan bir çocuğun mevcut eğitim ve sağlık koşulları altında, ideal koşullardaki bir çocuğun üretkenliğinin %69’una ulaşabileceğini gösteriyor.
Endeks 2021’de 0,693, 2022’de 0,696 olarak ölçülürken, 2023’te küçük bir gerilemeyle 0,690 seviyesine düştü. TÜİK verilerine göre sağlık göstergelerinde kısmi bir iyileşme görülürken, eğitim alanındaki düşüş genel performansı aşağı çekti.
Beşeri sermaye endeksi, bir ülkenin gelecekteki üretim gücünü belirleyen en kritik göstergelerden biri olarak kabul ediliyor. Uzmanlara göre bu düşüş, nitelikli insan gücünün sürdürülebilirliği açısından uyarıcı nitelikte.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Dünya Bankası metodolojisine dayalı Beşeri Sermaye Endeksi (BSE) verilerini ilk kez il düzeyinde açıkladı. Rapor, Türkiye’deki illerin eğitim, sağlık ve yaşam süresi göstergeleri üzerinden insan sermayesi potansiyelini karşılaştırmalı biçimde ortaya koyuyor.
Rapora göre Türkiye’nin beşeri sermaye endeksi 2023 yılı itibarıyla 0,690 seviyesinde. Bu, bugün doğan bir çocuğun mevcut sağlık ve eğitim koşullarında, ideal şartlara sahip bir çocuğun üretkenliğinin yaklaşık %69’una ulaşabileceği anlamına geliyor.
Malatya’nın endeks değeri 0,687 olarak belirlendi. Böylece kent, ülke ortalamasının altında kaldı. TÜİK verilerine göre Malatya, 2021–2023 döneminde küçük bir gerileme yaşadı. Bu düşüşte özellikle eğitim göstergelerindeki zayıflama ve sağlık hizmetlerine erişimdeki yavaşlama etkili oldu.
Raporda, Türkiye genelinde beşeri sermaye açısından en yüksek değerlere sahip iller Çanakkale (0,778), Antalya (0,761), Erzincan (0,756), Eskişehir (0,755) ve Rize (0,749) olarak sıralandı.
En düşük değerlere sahip iller ise Şırnak, Ağrı, Şanlıurfa, Gümüşhane ve Muş oldu. Bu şehirlerde çocukların, gelişmiş illerdeki akranlarına kıyasla eğitim ve sağlık olanaklarına daha sınırlı erişim imkânına sahip olduğu belirtiliyor.
TÜİK, raporun sonuçlarının iller arası gelişmişlik farklarını daha görünür hale getirdiğini vurguladı. Beşeri sermaye endeksi, bir ilin gelecekteki üretim gücü, refah seviyesi ve sürdürülebilir kalkınma kapasitesi açısından temel bir gösterge olarak değerlendiriliyor.
