İşsizlik oranlarında yeniden bir artış gözlemlenirken, İşsizlik Sigortası Fonu’nda bulunan 427.4 milyar liralık kaynak, emekçilere işsizlik ödeneği olarak yalnızca sınırlı bir miktarda aktarılıyor. Başvuran her 100 işçiden sadece 47’si bu ödeneği alabiliyor. Aynı zamanda, fondan işverenlere milyarlarca lira teşvik ve destek ödemesi yapılmaya devam ediyor. Fonda biriken paranın faizinden de milyarlarca lira gelir elde ediliyor. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), işsizlik ödeneğinin daha erişilebilir hale getirilmesi ve miktarının artırılması amacıyla Meclis’e bir yasa teklifi sundu.
İşsizlik Sigortası Fonu, işçi, işveren ve devlet katkılarıyla oluşuyor; işçilerin ücretlerinden her ay kesinti yapılarak fona aktarılıyor. Fonun varlığı, Nisan ayı itibarıyla 427.4 milyar liraya ulaştı. İlk dört ayda işçi ve işveren primlerinden 68.9 milyar lira, devlet katkısından ise 22.9 milyar lira gelir sağlandı. Ayrıca, fona 43.1 milyar lira da faiz geliri elde edildi.
İŞÇİYE DEVEDE KULAK
Böylesine büyük bir kaynağa rağmen, işçilere işsizlik durumlarında sunulan ödenek “devede kulak” konumunda kalıyor. Bu yılın ilk dört ayında işsizlik ödeneği olarak yalnızca 24.4 milyar lira ödendi. Buna karşılık, aktif işgücü programları için 14.2 milyar lira, işbaşı eğitim programları için 10.3 milyar lira harcandı. İşverenlere ise fondan toplam 26.7 milyar lira teşvik ve destek verildi.
BÜYÜK BÖLÜMÜ TAHVİLDE
Nisan ayı sonu itibarıyla fon varlığının yüzde 75.60’ı (323.1 milyar lira) tahvilde, yüzde 22.85’i (97.6 milyar lira) mevduatta ve yüzde 1.55’i (6.6 milyar lira) Takasbank Para Piyasası’nda değerlendirilmektedir.
CHP’DEN YASA TEKLİFİ
CHP Manisa Milletvekili ve TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu üyesi Ahmet Vehbi Bakırlıoğlu, Meclis’e bir yasa teklifi sundu. Bu teklif, İşsizlik Sigortası Fonu’nun işsizler için daha erişilebilir ve adil bir hale getirilmesini amaçlamaktadır. Bakırlıoğlu, 428 milyar liraya yakın bir kaynağın bulunduğuna ve yalnızca bu yılın ilk dört ayında 43.1 milyar lira faiz geliri elde edildiğine dikkat çekti. Ancak, fondan yapılan harcamaların büyük bir kısmının işverenlere teşvik olarak verildiğini belirtti. 2024 yılı içinde işverenlere yapılan ödemelerin 71 milyar lira olduğunu, işsizlik ödeneği içinse yalnızca 45.7 milyar lira ayrıldığını vurguladı.
100 KİŞİDEN 47’Sİ ALABİLDİ
İŞKUR verilerine göre, Nisan ayında 469 bin kişi işsizlik ödeneği aldı. Bakırlıoğlu, “3 milyondan fazla işsizin yalnızca yüzde 15’i bu ödenekten yararlanabiliyor. 2024 yılında başvuran her 100 kişiden sadece 47’si maaş alabilmiş. Bu durum, fonun kapsayıcılıktan uzaklaştığını açıkça gösteriyor” ifadelerini kullandı.
TEKLİFTE NE VAR?
Bakırlıoğlu’nun Meclis’e sunduğu yasa teklifi, işsizlik ödeneğine erişim için aranan şartların hafifletilmesini ve ödenek miktarının artırılmasını öngörüyor. Teklif, işsizlik ödeneği almak için gerekli olan son üç yılda 600 gün prim ödeme şartının 360 güne indirilmesini ve ödenek bağlama oranının yüzde 40’tan yüzde 60’a çıkarılmasını içeriyor. Bakırlıoğlu, bu düzenlemeyle fonun yeniden işsizler lehine yapılandırılmasını hedeflediklerini belirtti. Bakırlıoğlu, “Bugün işsiz kalan milyonlarca yurttaşımız İşsizlik Sigortası Fonu’ndan faydalanamıyor. Oysa bu fon, işsiz kalınan günler için var. 500 milyar liraya yaklaşan bir fondan işsizler faydalanamıyor ancak işveren her yıl teşviklerle destekleniyor. Ekonomik sıkılaşmanın istihdamı daraltacağı bir dönemdeyiz. Bu nedenle işsizlik ödeneğinin kapsamı genişletilmeli ve aylık ödemeler artırılmalıdır. Bu kanun teklifini, işsizlerimizin geçim mücadelesine katkı sunmak ve sosyal devlet ilkesini hatırlatmak için verdik” dedi.
