Enerji depolama sistemleri, yenilenebilir enerji kaynaklarının entegrasyonunu kolaylaştırarak arz güvenliğini artırma ve şebeke sürekliliğini sağlama konusunda son derece önemli bir rol oynamaktadır.
28 Nisan tarihinde İber Yarımadası’nda yaşanan geniş çaplı elektrik kesintisi, yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üreten ülkelerde enerji depolama sistemlerinin ve emre amade enerji kaynaklarının önemini bir kez daha gündeme getirdi.
İspanya, Portekiz ve Fransa’nın bazı bölgelerinde meydana gelen elektrik kesintisi, milyonlarca insanın temel ihtiyaçlarına erişimini kısıtladı. Kesintinin arkasındaki sebepler arasında yenilenebilir enerjinin aşırı kullanımı, ani elektrik yük artışları, siber saldırılar ve sistem yönetimindeki sorunlar yer aldı.
Dünya genelinde yaygın olarak kullanılan güneş ve rüzgar enerjisi santralleri, elektrik üretimi ve tüketiminde esneklik sağlamak amacıyla enerji depolama sistemlerine önemli yatırımlar yapılmaktadır.
Enerji depolama sistemleri, hava koşullarından kaynaklanan elektrik kesintilerini önlemeye yardımcı olurken, fazla enerjinin şebekeye yük olmaması için denge sağlamaktadır. Ayrıca, sürekli ve kesintisiz enerji arzı sağlamakla birlikte, afet kaynaklı kesintilerde bağımsız enerji kaynağı olarak da kullanılmaktadır.
KRİZ ANINDA ÇÖZÜM
Enerji Depolama Endüstrileri Derneği Başkanı Doğa Can Bayram, Türkiye’nin dış ticaretinde en büyük payın ithal fosil kaynaklardan geldiğini belirterek, dış ticaret açığını azaltmanın en hızlı yolunun yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmek olduğunu vurguladı.
Bayram, güneş ve rüzgar enerjisi üretiminde kesinti yaşandığında sistemde dengeleme sorunları oluşabileceğine dikkat çekerek, anlık üretilen ve tüketilen enerjinin eşit olması gerektiğini ifade etti.
Frekansta meydana gelen dalgalanmaların, üretim ve tüketim arasındaki farklardan kaynaklandığını belirten Bayram, “Bunun belli bir toleransı var. Toleransın aşıldığında, İspanya, Portekiz ve Fransa’da olduğu gibi Türkiye’de de geçmişte bir ‘blackout’ durumu yaşandı. Elektrik kesintilerinin önüne geçmek zorundayız çünkü bunun ekonomik maliyeti milyarlarca dolara ulaşabiliyor” dedi.
Bayram, yenilenebilir enerji kaynaklarının artmasıyla dengesizliğin de arttığını, şebekeye güvenli ve sürdürülebilir enerji sağlamak için hızlı çözümler üretmek gerektiğini ifade etti.
Yüksek enerjinin kısa sürede şebekeye verilmesinin elektrik depolayan batarya sistemleri ile mümkün olduğunu vurgulayan Bayram, “Enerji depolama hizmetleri için ülkemizde ciddi çalışmalar yapılıyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, batarya sistemlerinin hızlı bir şekilde entegrasyonunu sağlamak için yerli kaynaklarla çalışmalar yürütüyor. Dernek olarak, yazılım güvenliği ve siber güvenlik konularında depolama sistemlerinin tasarımına katkıda bulunuyoruz” şeklinde konuştu.
Bayram, dünya genelinde özellikle İngiltere ve Avustralya gibi ada ülkelerinde enerji depolama sistemlerinin hızlı bir şekilde hayata geçirildiğine dikkat çekti.
Depolama teknolojilerinin sürekli geliştiğini belirten Bayram, “Yeni sistemler çıkıyor ve daha hızlı sistemlere olan talep artıyor. Bu teknolojiyi Türkiye’de geliştirip, entegrasyon çalışmalarını burada gerçekleştirmek için çabalıyoruz. Adaletli gelir modelleriyle desteklenen yüksek kaliteli ürünlerle Türkiye’de bu sistemi işletmeyi planlıyoruz. Mevcut mevzuat, bu konuda iyi bir konumda. Yeni ve ilk kez devreye alınacak santraller mevcut” dedi.
Yenilenebilir enerji kaynaklarının öngörüler ve planlamalara dayalı çalıştığını, bazen öngörülerin gerçekleşmediğini ifade eden Bayram, “Normal dengesizliklerin dışında, kriz yaratabilecek dengesizliklere karşı batarya sistemleri hızlı bir yanıt verebiliyor” diye sözlerini tamamladı.
BATARYADA GERİ DÖNÜŞÜM
Türkiye’nin Avrupa, Afrika ve Ortadoğu’yu enerji teknolojileri açısından hedef pazarlar olarak belirlediğini aktaran Bayram, “Türkiye, yazılım, donanım entegrasyonu ve geri dönüşüm alanlarında depolama sistemleri sektöründe önemli bir noktaya gelebilir. Bataryaları maksimum 10 ila 20 yıl kullanabileceğiz. Bu süreden sonra geri dönüşüme tabi tutulması gerekiyor. Ülkemizde bu süreçlerin yönetilmesi ve geri dönüşümün sağlanması oldukça değerli. Yönetmelikler ve devletin bu konuda katkı sağlaması için çalışmalarımız devam edecek” şeklinde konuştu.
