Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu’nda gerçekleştirilen oturumların ardından İklim Kanun Teklifi kabul edilerek yasalaştı. Bu yeni düzenleme, yeşil büyüme vizyonu ve net sıfır emisyon hedefleri doğrultusunda iklim değişikliğiyle mücadele etmeyi amaçlıyor. Kanun, iklim değişikliği ile mücadelede kritik öneme sahip sera gazı emisyonlarının azaltılması, iklim değişikliğine uyum faaliyetleri ve bu süreçte kullanılacak planlama, uygulama araçları ile yasal ve kurumsal çerçeveleri kapsıyor.
İklim değişikliği ile mücadelenin temel ilkeleri arasında Türkiye’nin ortak fakat farklılaştırılmış sorumlulukları, eşitlik, iklim adaleti, ihtiyatlılık, katılım, entegrasyon, sürdürülebilirlik ve şeffaflık yer alıyor. Bu çerçevede, kamu kurumları ve gerçek veya tüzel kişiler, kamu yararını gözeterek alınan tedbirlere ve düzenlemelere uymakla yükümlü hale gelecekler.
Ulusal Katkı Beyanı, net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda ülkenin kalkınma öncelikleri ve özel koşullarını dikkate alarak hazırlanacak ve bu doğrultuda gerekli önlemler alınacaktır. Sera gazı emisyonlarının azaltımı ve iklim değişikliğine uyum konularında ilerlemeler, yıllık olarak Başkanlık tarafından takip edilecek. Bu süreçte, kurumlararası koordinasyon sağlamak, standartları belirlemek ve karbon fiyatlandırmasına yönelik mekanizmaları düzenlemek için Başkanlık yetkili kılınacak.
Kamu kurumları ve diğer ilgili taraflar, yetki ve sorumlulukları çerçevesinde, projeler geliştirecek, uygulayacak ve destekleyecektir. Sera gazı emisyonları, Ulusal Katkı Beyanı ve Başkanlık tarafından belirlenen strateji ve eylem planları doğrultusunda azaltılacak.
İklim değişikliği ile ilgili mevcut veya olası kayıpların önlenmesi, risklerin azaltılması ve fırsatların değerlendirilmesi amacıyla iklim değişikliğiyle ilişkili uyum faaliyetleri, ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından gerçekleştirilecektir. Kurum ve kuruluşlar, iklim değişikliği ile mücadeleye yönelik plan, program ve politikalarında yeşil büyüme vizyonunu ve net sıfır emisyon hedeflerini göz önünde bulunduracaklardır.
Kanun çerçevesinde Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) kurulacak ve ulusal tahsisat planlaması yapılacaktır. ETS piyasasını işletmek üzere piyasa işletmecisi atanacak ve doğrudan sera gazı emisyonlarına neden olan faaliyetleri yürüten işletmelerin, emisyon izni almak için Başkanlık’a başvurması gerekecektir.
Karbon Piyasası Kurulu, Bakanlık başkanlığında çeşitli bakanlıkların temsilcileri ile oluşturulacak. Bu kurul, Türkiye’nin yeşil dönüşümünü desteklemek amacıyla sera gazı emisyonlarının azaltımı ve iklim dostu yatırımların teşvik edilmesi konularında mekanizmaları geliştirecektir.
İlgili yasaklara veya sınırlamalara aykırı hareket edenler için idari para cezaları belirlenecek. Doğrulanmış sera gazı emisyonu raporunu süresinde sunmayan işletmelere 500 bin Türk Lirası ile 5 milyon Türk Lirası arasında ceza verilecek, ETS kapsamındaki işletmelere ise cezalar iki kat uygulanacaktır.
Ozon tabakasını incelten maddelerle ilgili olarak, bu maddeleri kullanan ve ticaretini yapanlara 2 milyon 500 bin Türk Lirası ceza uygulanacak. Ayrıca, florlu sera gazlarıyla ilgili usul ve esaslara aykırı davrananlara da benzer şekilde cezalar verilecektir.
Kanunun uygulanmasında denetim yetkisi Başkanlık’a ait olacak ve gerekli durumlarda denetimler Bakanlık taşra teşkilatı tarafından gerçekleştirilecektir.
Kaynak: İHA
