Malatya’da hayvancılık sektörü, son yılların en ciddi krizlerinden biriyle karşı karşıya kalmış durumda. Çoban eksikliği, küçükbaş hayvan yetiştiricilerini zor durumda bırakıyor. Artan maliyetlere rağmen, yerli ve nitelikli çoban bulmakta zorluk çeken yetiştiriciler, uzun çalışma saatleri ve zorlu çalışma koşulları nedeniyle bu mesleğe olan ilginin azaldığını ifade ediyor.
Bu durum, yasa dışı yöntemlere başvurulmasına yol açmaktadır. Yetiştiricilerin aktardıklarına göre, “çavuş” denilen aracılar, kaçak yollarla özellikle Suriye’den işçi getiriyor. Bu işçiler, sigortasız ve çok daha düşük ücretlerle çalıştırılıyor. Bu durum, hem yasalara aykırı bir uygulama oluşturmakta hem de sektördeki işçilerin haklarının ihlaline neden olarak büyük bir sömürüye yol açmaktadır. Üreticiler, yetkililerin bu kayıt dışı sistemi ve beraberinde getirdiği sorunları çözmek için acil adımlar atması gerektiğini vurguluyor.
Malatya Adıyaman sınırındaki Beyaz Su yaylasında hayvancılık yapan Hasan Aslan, bölgede çoban açığı kadar altyapı sorunlarının da ciddi boyutlarda olduğunu belirterek, “Hayvan barınağı, gölgelik, elektrik gibi temel ihtiyaçlarımız karşılanmıyor. Bu şartlarda üretim yapmaya çalışıyoruz” dedi.
Barınak olsa yılbaşına kadar yaylada kalırız
Yetiştirici Mehmet Aslan ise bölgede telefon çekmediğini ve zorlu hava koşullarında üretim yapma çabası içerisinde olduklarını dile getirdi. Devletten gölgelik ve barınak talebinde bulunan Aslan, bu desteklerin sağlanması halinde yılbaşına kadar yaylada kalabileceklerini belirtti. Çoban açığının en büyük sorunlardan biri olduğunu ifade eden Aslan, “Çobanlar artık ya yok ya da çok pahalı. Urfa ve Şırnak’tan gelen ‘çavuş’ dediğimiz kişiler, Suriyeli ve Afgan işçileri kaçak yollarla getiriyor. Bu kişilere 70 bin lira maaş vaadi veriliyor, ancak 20 bin lirası komisyon olarak kesiliyor. Sigorta yapılmıyor, tehdit ediliyorlar. ‘Emrimden çıkarsan sınır dışı olursun’ diye korkutuluyorlar. Çoban da bu getiren çavuşun sözünden çıkamıyor. O yüzden ‘çavuş ne derse onu yapıyor’ şeklinde konuştu.
Üretici emeğinin karşılığını almalı
Malatya Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği Başkanı İhsan Akın, bölgede yaşanan sorunlara dikkat çekti. Akın, üreticilere sahip çıkılması gerektiğini belirterek, “Burası hayvancılık için çok uygun, güzel bir yer. Ancak eksikler, sıkıntılar ve problemler kısmen çözülüyor; hâlâ devam eden sorunlar var. Yetiştiricilerimizin de belirttiği gibi; sulak alan, tuzluk, gölgelik, barınak, hayvanların gidişi dönüşüyle ilgili yolların iyileştirilmesi ve çobanlıkla ilgili sorunlar mevcut. Üretim son derece önemli. Doğal üretim var ve emeğinin karşılığını alabilmesi için, arada ‘et baronları’ dediğimiz sıkıntılı tüccarlar, aracılar ve sadece havadan kazananlar bulunuyor. Buna engel olmak için üretici ve tüketicinin dikkat etmesi, kolluk kuvvetlerinin kontrol yapması ve ilgili kurumların gerekli ceza işlemlerini uygulaması önem taşıyor ki üreten emeğinin karşılığını alabilsin. Biz bunları her platformda dile getiriyoruz. Burada da altını çizelim: Üretmemiz lazım, üretene sahip çıkmamız lazım. Dün olduğu gibi, bugün olduğu gibi, yarın da yetiştiricinin yanında olmak zorundayız.” şeklinde konuştu.
