Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), afet sonrası bina ve yapıların hasar tespitine yönelik yeni bir yönetmelik yayımladı. Resmî Gazete’de yayımlanan bu düzenleme, hasar tespit süreçlerinin sistematik ve teknik kurallar çerçevesinde yeniden yapılandırılmasını hedefliyor.
Yeni yönetmelikte, hasar tespit ekiplerinin yalnızca inşaat mühendisleri, mimarlar ve inşaat teknikerlerinden oluşması öngörülüyor. Bu meslek grupları dışında kalanların hazırladığı raporlar geçersiz kabul edilecek. Ayrıca, ulusal düzeyde yetkilendirilmiş ana çözüm ortakları tarafından belirlenen ekiplerin her yıl en az bir kez eğitim alması zorunlu hale getiriliyor.
Hasar tespit çalışmaları üç aşamada gerçekleştirilecek: “Afet Etkisi Belirleme”, “İlk Hasar Tespiti” ve “İtiraz Hasar Tespiti”. İlk değerlendirmelerin ardından, vatandaşlardan gelen başvurular doğrultusunda yeniden inceleme yapılabilecek. Aynı zamanda, süreç devam ederken meydana gelebilecek büyük artçı depremler için yeniden tespit yapılması konusunda AFAD Başkanlığı’nın kararı gerekecek.
Yeni düzenlemeye göre binalar, sadece son yaşanan afete bağlı hasar durumlarına göre on kategoriye ayrılacak: hasarsız, az hasarlı, orta hasarlı, ağır hasarlı, acilen yıkılması gereken, yıkılmış, değerlendirme dışı, girilemeyen, tespit yapılamayan ve kapsam dışı. Afet dışı sebepler, örneğin bina ömrünün tamamlanması, yapım hataları veya zemin oturması gibi durumlar bu sınıflandırmaya dahil edilmeyecek.
Tespit edilen tüm yapılar, fotoğraflanacak ve dijital ortamda arşivlenecek. Özellikle orta, ağır ve acil yıkılması gereken binalar için detaylı raporlar hazırlanacak. İtiraz süreci tamamlandığında, bu binaların durumu tapu müdürlüklerine bildirilecek ve tapu kayıtlarına işlenecek. Güçlendirme sonrası yapı kullanım izni alınan binaların kayıtları ise ilgili talepler doğrultusunda silinebilecek.
Hasar tespit çalışmaları sırasında optik ve kızılötesi kameralarla donatılmış hava araçlarının kullanılması planlanıyor. Ayrıca, bina dinamiklerinin anlık takibi için sensör ve yazılımlardan elde edilen verilerle hızlı ve detaylı analizler yapılması sağlanacak.
