“Yaşlı Rahibin Kehaneti” Kitabının Tanıtımı
Mehmet ÖZHANLI
Anadolu, Mezopotamya ve Mısırla birlikte dünya üzerinde kültürlenmenin en erken başladığı
bir coğrafyadır. Bu topraklarda Tunç Çağında Hitit İmparatorluğu ile başlayan merkezi güçlü
yönetimi, Firig, Urartu, Lidya, Pers, Hellenistik Krallıklar, Roma ve Doğu Roma
İmparatorlukları izlemiştir. İslam’la birlikte Arap Akınları, Anadolu Selçuklu, Moğol istilası,
Beylikler Döneminin ardından Osmanlı İmparatorluğu ve nihayetinde Türkiye Cumhuriyeti,
Anadolu’ya hâkim olmuştur. Her yönetim egemenliğiyle birlikte kendi inanç ve dinlerini de
beraberinde getirmiştir. İnsanların geçmişle ilgili en çok merak edip sordukları sorulardan bir
tanesi, yeni bir yönetim ve din geldiğinde eski din ve mensuplarına ne olduğudur. “Yaşlı
Rahibin Kehaneti” kitabı, tamda bu soruya cevap vermektedir. Bu kitap, arkeoloji bilimiyle ve
kazılarda geçen 35 yıllık akademik hayatımdan edindiğim tecrübenin ve bilginin ürünüdür.
Bakanlar Kurulu Kararıyla Süleyman Demirel Üniversitesi adına 2008 yılından beri
yürütmekte olduğum Pisidia Antiokheia Antik Kenti kazılarında, bölgenin ve ülkemizin
geçmişine ışık tutacak, arkeolojik ve epigrafik çok sayıda materyal açığa çıkarıldı. Açığa
çıkarılan eserler arasında, özellikle semavi dinler öncesi burada, yaşayan insanların inanç ve
dini ritüelleriyle ilgili veriler dikkat çekiciydi. Bu arkeolojik ve epigrafik verilerden yola
çıkılarak, Antiokheia ve çevresinde geçmişte yaşananların daha iyi anlaşılabilmesi için böyle
bir roman kurgulandı. Kitapta geçen tarihsel olaylar, doğruluğuna bağlı kalınarak kronolojik
olarak anlatılmıştır. Romanın kurgusu, Anadolu’da en çok karmaşanın yaşandığı ve büyük bir
geçiş süreci olan M.S. 391 – 430 yılları arasını kapsamaktadır.
Anadolu’nun en köklü inançlarından bir tanesi Ay Tanrısı Men’in kültüdür. Bu inancın en
büyük merkezi, Pisidia Antiokheia Antik Kentine 5 km mesafede bulunan 1600 m
yüksekliğindeki Gemen korusunda bulunmaktadır. Kendi döneminde haç merkezi olan
Tapınak ve Kutsal Alan, Hıristiyanlığın Doğu Roma İmparatorluğunun resmi dini olmasıyla
yakılıp, yıkılmıştır. Kutsal Alana, yeni dinin mabedi olan bir kilise inşa edilerek burası,
Hristiyanlığın kutsal alanına dönüştürülmüştür. Roman, tamda bu geçiş sürecinde yaşanmış
olaylar, değişim ve dönüşümler üzerine kurgulanmıştır.
Semavi dinler, Tanrı tarafından seçilmiş bir elçi ve Tanrının vahi ettiği kutsal kitaplarla tebliğ
edilir. Semavi Dinlerin peygamber dönemlerine bakıldığında Tanrı ile kul arasında kimse
yoktur. Peygamberler sadece Tanrının emirlerinin daha iyi anlaşılabilmesi için rehberlik
ederler. Ancak, peygamberlerin ölümüyle dinler içerisinde sayısız mezhepler, tarikatlar vb.organizasyonlar ortaya çıkar. Bu mezhep ve tarikat kurucuları bir şekilde kendilerini “Seyid”
olarak tanımlayıp meşrulaştırmaya çalışırlar. Hıristiyanlık içerisinde kurulmuş olan mezhep
ve tarikatları anlamaya birkaç ömür yetmez. İşte insanların sordukları, eski dine mensup
olanlara ne oldu sorusunun cevabı, ortaya çıkan mezhep ve tarikatlarda saklıdır. Kitapta, Ay
Tanrısı Men’e inanan Paganların, Hıristiyanlık içerisinde “Melekler Tarikatı” olarak vücut
bulmaları; eski inanç ve geleneklerini Hıristiyan renklere boyayarak yeni dine nasıl entegre
ettikleri anlatılmıştır. İslam Dininde ortaya çıkan mezheplerin; sayısız cemaat ve tarikatın,
kökenlerinin irdelenmesi merakını ortaya çıkarması dileğiyle… İyi okumalar…
