Cumhuriyet ideolojisi, altı yüzyıllık bir imparatorluk düzeninin feodal kalıntılarına karşı, bu kadim topraklarda modern bir yaşam tarzı anlayışıyla vücut bulmuştu.
Kısa zamanda büyük bir yıkıma neden olan dünya savaşının izlerini silerek yepyeni bir toplum modelini geliştiren kurucu irade, İkinci Dünya Savaşı’nın ardından da bu genç cumhuriyete demokratik bir çehre kazandırmak için çok partili hayatı tercih etmişti.
Jakoben modernist bir aydın-bürokrat zümre, iyi niyetli ama yukarıdan aşağıya bir dönüşüm arayışına girmişti. Halkla arasındaki dil ve duygu farkı, zamanla hem devrimin hem toplumun enerjisini zayıflattı, dış provakasyonlara açık hale getirdi.
Topluluklar alışkanlıklarından kolayca sıyrılamamış, ata topraklarında kendi yaşam alanlarına yapılan müdahaleleri hemen özümseyememişti.
1950’lerden sonra bütün hikâye, bu çelişkiler zemininde örülmüştü.
Toplumun sandıkla tanıştığı yıllar, bu çelişkilerin daha görünür hale geldiği bir dönemdi. Menderes–Bayar iktidarının ardından gelen askeri (jakoben) müdahale, İkinci Dünya Savaşı sonrasında şekillenen dünya konjonktürü içinde toplumla bütünleşme arayışının farklı bir tezahürü olarak sürdü.
Ancak bu süreç, zamanla çeşitli dış etkiler, ideolojik kamplaşmalar ve iç provokasyonlarla terörize edildi.
1970’lerden 2016’ya kadar uzanan geniş bir zaman dilimi, kaotik, provokatif ve toplum düşmanı örtülü bir savaş dönemine dönüştü.
Tüm iyi niyetli mücadeleler, alçakça kurgulanmış kumpaslarla gölgelenmiş; ülkemizi oluşturan bütün toplum kesimleri, birbirlerine karşı konumlandırılarak genç Cumhuriyet’in büyümesi engellenmişti.
Bu 50 yıllık süreçte en güzel kahramanlık hikâyeleriyle en alçak halk düşmanı kumpaslar aynı sahnede, yanyana yaşandı.
Şemsi Belli Arguvanlı Bir Şair
Malatya’nın Arguvan ilçesinden çıkan bu ses, 1960’lı yılların ardından yeni bir anayasa ile gelişimini güçlendirmek isteyen devlete, halkın içinden gelen bir uzlaşma çağrısıdır.
“Anayasso”yalnızca bir şiir değil; halkın sağduyusunun, yeniden birbirini dinleme ve barış içinde yaşama isteğinin simgesidir.
Yeni bir aydınlanma döneminin yönünü arayan bu şiir, tıpkı “Vatandaş Rıza” modelinde olduğu gibi, halk iradesinin ve adalet arzusunun saf bir çığlığıdır.
Bugün, devletin yeniden kendi toplumu ile barışarak, çağdaş, kendi kendine yeten bir model arayışı içinde yeni bir anayasaya cesaret ettiği görülmektedir.
Yine bir dumanlı havaya, yine kurtlara, yine provokasyonlara ve terörize edilme girişimlerine karşı bütün toplumun uyanık olması gerekiyor.
Biz, kendi sepetimizdeki temiz kalmış elmaların tadını anımsama gayretiyle “Anayasso” şiirini, Yazıhanlıların çok iyi tanıdığı yine bir Arguvanlı şair olan Balcı Mehmet’e okuttuk.
Lütfen temizlere, temiz kalmış olanlara sahip çıkalım.
Bu şiiri, aynı temiz duygularla ve o dönemin güzelliklerine yeniden sarılmak kaygısıyla bir kez daha dinleyelim.
Çünkü bu ülkenin asıl mayası, hâlâ o temiz kalplerde atıyor.
