Tarım ve Orman Bakanlığı’nın resmi internet sitesinde yayımlanan bilgilere göre, hububat hasadı mayıs ayında yerel olarak başlamış olup, şu anda ülke genelinde hasat oranı yaklaşık yüzde 2 seviyesine ulaşmıştır. Hasat yapan üreticilerin depolama imkanlarından yararlanabilmesi amacıyla, Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) 12 Mayıs’tan itibaren, üreticilerin ÇKS kaydında yer alan buğday ve arpa ürünlerini taahhütname karşılığında almaya başlamıştır. TMO’nun, 600’den fazla noktada hububat alımı gerçekleştireceği bildirilirken, 2025 yılı için belirlenen TMO hububat alım fiyatları da şu şekilde açıklanmıştır: Makarnalık buğday 13 bin 500 TL, ekmeklik buğday 13 bin 500 TL, arpa ise 11 bin TL olarak belirlenmiştir.
Açıklamada, geçmiş yıllarda uygulanan mazot-gübre desteklerinin, yeni destekleme modelinde “temel destek” ve üretim planlamasına uyulması durumunda “planlı üretim desteği” şeklinde uygulanacağı ifade edilmiştir. Sertifikalı tohum kullanan üreticilere ek destek de verileceği belirtilmiştir. Açıklanan fiyatlara ek olarak, üreticilere temel destek, planlı üretim desteği ve sertifikalı tohum kullanım desteği kapsamında (ortalama verim dikkate alınarak) ton başına toplam 2 bin 520 TL destek ödemesi yapılacağı kaydedilmiştir. Böylece, bu desteklerle birlikte ekmeklik ve makarnalık buğday için toplamda 16 bin 20 TL/ton, arpa için ise 13 bin 520 TL/ton elde edilmesi sağlanacaktır. Ürün bedeli ödemelerinin, ürün teslimatından sonra 30 gün içerisinde üreticilerin banka hesaplarına yatırılacağı duyurulmuştur.
MALİYETİN ALTINDA
Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Baki Remzi Suiçmez, bu yıl ekmeklik ve makarnalık buğday fiyatlarının eşitlenmiş olmasının bir ilk olduğunu belirtti. Genellikle makarnalık buğday alım fiyatlarının daha yüksek, ekmeklik buğday fiyatlarının ise daha düşük olduğunu ifade eden Suiçmez, “Bu yıl buğday rekoltesinin 18 milyon ton civarında olmasını bekliyoruz. Eğer bu rakam 20 milyon tonun altında kalırsa, buğdayda yetersizlik yaşanabilir. Yetersiz destekler ve iklim faktörlerinin etkisiyle rekolte düşüşü söz konusu” dedi. Suiçmez, kuru alanda üretim yapan çiftçilerin zarar edeceğini, sulu alanda üretim yapanların ise sadece maliyetlerini kurtarabileceğini vurguladı.
19 LİRA OLMALIYDI
Suiçmez, kendi değerlendirmelerine göre maliyetin 16 lira olduğunu, alım fiyatının ise 19 lira olarak açıklanması gerektiğini, fakat bunun 13.5 lirada kaldığını dile getirdi.
‘ALGI YÖNETİMİ’
Bu yıl buğdayda 3 yıllık planlamaya geçildiğini belirten Suiçmez, 2026 yılında ödenecek desteğin de mevcut rakamın içine “giydirildiğini” ifade etti. Suiçmez, “Enflasyonun sürekli arttığı bir ortamda buğdayda verilen fiyatlar, üreticiler için sorun oluşturuyor. 2026’da ödenecek desteğin de bu fiyatlar içerisinde yer alması sadece bir algı yönetimi. Üreticiyi korumak yerine yurtdışından buğday getirecek olan ithalatçılar, tüccarlar ve sanayicilerin beklentilerini karşılayan bir fiyat belirlenmiştir. Piyasada daha yüksek bir rakam söz konusuyken, TMO bu rakamı hiç açıklamasa da olurdu.” dedi.
Suiçmez, açıklanan fiyatın enflasyonun altında kaldığını ve dışarıdan buğday ithal edilmek zorunda kalınacağını belirtti. Bu durumun, çiftçilerin tarlasını ekmeme kararını almalarına yol açabileceğini vurguladı; bu da dışa bağımlılığın bilerek sürdürülmesi anlamına gelecektir.
‘ALLAYIP PULLUYORLAR’
Türkiye Ziraatçılar Derneği Genel Başkanı Hüseyin Demirtaş, tarlayı kiralayan bir üreticinin bu fiyatlarla kâr edemeyeceğini ifade etti. Ton başına 2 bin 520 lira desteğin bir yıl sonra ödeneceğine dikkat çeken Demirtaş, “16 bin 20 lirayı hemen ödeseler, üreticiler üretimden çekilmez. Ancak bunu bir yıl sonra verecekler. Şu anda allayıp pullayıp açıklıyorlar. Bu zaten çiftçinin hakkı. Bir yıl sonra ödenecek destek, destek sayılmaz. Zaten bu paranın değeri bir yıl sonra düşecektir. TMO fazlasıyla ithalat yapmış durumda ve depolar dolu. Umarım buğday çiftçinin elinde kalmaz.” dedi.
CHP’DEN 4 ÖNERİ: ‘DERHAL REVİZE EDİLSİN’
CHP Genel Başkan Yardımcısı Erhan Adem, acilen yapılması gerekenleri sıraladı. Buğday alım fiyatının güncel üretim maliyetleri ve çiftçinin insanca yaşayabileceği bir gelir seviyesini dikkate alarak derhal revize edilmesini isteyen Adem, şunları ifade etti:
“TMO’nun çiftçiden doğrudan ve hızlı bir şekilde ürün almasını sağlayacak etkin bir alım süreci uygulanmalıdır. Çiftçimize mazot, gübre ve tohumda doğrudan destek verilmelidir. Tarımsal desteklerin zamanında ve eksiksiz bir şekilde ödenmesi gerekmektedir. Buğday tarlalarında yükselen sessiz çığlık duyulmadan, ne kırsalda kalkınma sağlanabilir ne de sofralara bereket gelir.”
