Hükümet, emeklilik sisteminde köklü bir reform gerçekleştirmek yerine, uzun süredir “en düşük aylık” uygulamasını sürdürme kararı aldı. Prim gün sayısına bakılmaksızın, daha az prim günü olan emeklilerle daha çok prim günü olanların aylıkları eşitleniyor. Bugün itibarıyla en düşük emekli aylığı 14 bin 468.8 lira olarak belirlenmiş durumda. Bu maaşı, milyonlarca Bağ-Kur tarım ve esnaf emeklisi almaktadır. Ancak, bu tutar, mayıs ayı itibarıyla 25 bin 92 lira olan açlık sınırının ve 22 bin 104 lira olan asgari ücretin oldukça altında kalmaktadır. Emeklilerin kök aylıkları ise bu rakamların çok daha gerisindedir. Özellikle asgari ücretten prim ödeyen ve gün sayısı az olan, EYT kapsamında emekli olan bireylerin kök aylıkları 7-8 bin lira civarında belirlenmektedir.
Aylık bağlama oranlarının düşük olması nedeniyle, özellikle 2008 sonrası uzun hizmet süresine sahip emeklilerin kök aylıklarının 9 bin liranın altında kaldığı ifade ediliyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, son 5 aylık enflasyon oranı (TÜFE) yüzde 15.09 olarak açıklanmış durumda. Emekliler, 6 aylık TÜFE oranına göre zam alıyor. Örneğin, kök aylığı 10 bin lira olan bir emekli, haziran enflasyonu ile birlikte ortalama yüzde 17 zam almış olsa bile, kök aylığı yine de 14 bin 469 liranın altında kalacak. Bu durumda emekliler, yılın ikinci yarısında da mevcut aldıkları aylıkla devam etmek zorunda kalacaklar ve böylece “sıfır zam” durumu ile karşılaşacaklar.
ARTIŞ GEREKİYOR
Yüzde 17’lik bir artışın, en düşük emekli aylığının yükselebilmesi için emeklilerin kök aylıklarının en az 12 bin 367 lira olması gerekiyor. Kök aylığı bu rakamın altında olan emekliler, en düşük aylıkta bir artış yapılmadığı takdirde “sıfır zam” riski ile karşı karşıya kalacaklar. Temmuz ayında düşük kök aylığı olan emeklilerin zam alabilmesi için, en düşük aylık olan 14 bin 469 liranın artırılması şart. Kapsamlı bir emekli aylığı düzenlemesi yapmayan hükümetin, temmuz ayında en düşük aylığa, ocak ayında olduğu gibi 6 aylık enflasyon oranında bir zam yapabileceği yönünde yorumlar var. Ancak bunun için Meclis’te yasal bir düzenleme yapılması gerekecek. Ocak ayında en düşük SSK ve Bağ-Kur emekli aylığı, yüzde 15.75’lik bir artışla 14 bin 469 liraya çıkarılmıştı.
EMEKLİ AYLIKLARINDA DURUM NE?
Mevcut durumda en düşük SSK emeklisi aylığı 15 bin 781 lira, en düşük emekli sandığı (memur emeklisi) aylığı ise 16 bin 532 lira olarak belirlenmiş. Ortalama emekli sandığı aylığı ise 20 bin 554 lira seviyesindedir. Bu rakamların tamamı, hem açlık sınırının hem de asgari ücretin altında kalmaktadır. Milyonlarca emekli, bu maaşlarla geçimlerini sağlamaya ve kira ödemeye çalışmaktadır.
