Yozgat’ta Patates Üreticisinin İsyanı: “Ailemizin Yüzüne Bakamıyoruz, Yeter Ya!”
Denize dökülen domates, bedava dağıtılan karpuzdan sonra bir isyan da patates üreticisi köylüden geldi. Yozgat’ın Aydıncık ilçesinde patatesini yarı fiyatına satmasına rağmen alıcı bulamayan bir çiftçi, bir traktör dolusu patatesi ilçe merkezine getirerek ücretsiz dağıttı. O anlara ait görüntüler sosyal medyada geniş yankı uyandırırken, çiftçinin sözleri yaşanan mağduriyeti gözler önüne serdi:
“En kötü, çiftçinin 1 milyon zararı var. Ailemizin yüzüne bakamıyoruz, yeter ya!”
Kazankaya köyünde patates üretimi yapan çiftçi Ahmet Suphi Uslu, tonlarca ürününü piyasa fiyatının yarısına satmaya çalıştı ancak alıcı bulamadı. Maliyetinin çok altında teklif edilen fiyatlar karşısında zararına satış bile yapamayan çiftçi, çareyi traktörünü patatesle doldurup Aydıncık ilçe merkezine götürmekte buldu. Patatesleri ücretsiz dağıtan üretici, yaşadığı zararı ve umutsuzluğu çevresindekilere şu sözlerle anlattı:
“Patatesin kilosu bize 7-8 liraya mal oldu. Tüccar 3 lira diyor. Bu şartlarda ayakta durmak imkânsız.”
Sorunun Temelinde Ne Var?
Üreticinin yaşadığı sıkıntının temelinde, Türkiye’de bir süredir patates ihracatına yönelik uygulanan kısıtlamalar yatıyor. 2022 yılında yürürlüğe giren geçici ihracat yasağı, 2023 başlarında kaldırılmış olsa da iç piyasadaki ürün fazlalığı üretici üzerinde baskı oluşturmaya devam ediyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü’nün (TEPGE) yayımladığı 2024 raporuna göre, Türkiye’de 2023 sezonunda yaklaşık 5 milyon ton patates üretildi. Buna karşın iç tüketim 4,4 milyon ton düzeyinde kaldı. Bu üretim fazlası, yeterli ihracat kanalı açılmadığı için pazarda ürün bolluğuna ve fiyat düşüşüne neden oldu.
“Çiftçi Üretiyor ama Kazanamıyor”
Uzmanlar, bu tablonun sadece patatese değil, diğer temel tarım ürünlerine de yayıldığına dikkat çekiyor. Adana’da bedava dağıtılan karpuz, Bursa ve Hatay’da tarlada kalan domatesler derken; şimdi de Yozgatlı çiftçiler seslerini duyurmaya çalışıyor.
Ziraat mühendisleri ve tarım ekonomistleri, çiftçiye üretim öncesi destek verilmesi ve ürün sonrası alım garantisinin sağlanması gerektiğini vurguluyor. Aksi takdirde üreticinin toprağından vazgeçmesi, Türkiye’nin gıda arz güvenliğini doğrudan etkileyecek.
“Bizi Görsünler”
Aydıncık’ta bedava patates dağıtan çiftçinin sesi aslında tüm üreticilerin sesi. Traktörünün arkasında biriktirdiği ürünleri sessizce dağıtırken söyledikleri her kelime, içinde bulunduğu çaresizliği özetliyor:
“Bu feryat Tarım Bakanı’na, Ticaret Bakanı’na gidiyor mu bilmiyoruz. Ama biz burada bittik…”
