Zirai don felaketi çiftçiyi 3 yıl geriye götürdü: Meclis Komisyonu’ndan çarpıcı tespitler
Nisan ayında yaşanan zirai don felaketinin ardından TBMM’de kurulan araştırma komisyonu, sahadan topladığı verilerle ön taslak raporunu tamamladı. Raporda, don olayının etkilerinin sadece bu yılla sınırlı kalmayacağı, özellikle genç meyve bahçelerinde 2 ila 3 yıla yayılan gelir kayıplarına yol açacağı vurgulandı.
Cumhuriyet Gazetesi Muhabiri Mustafa Çakır’ın bildirdiği habere göre Komisyonun Malatya, Adıyaman, Kahramanmaraş, Adana, Mersin, Niğde ve Kayseri illerine gerçekleştirdiği saha ziyaretlerinin ardından hazırlanan ön rapor, tarım sektörünün karşı karşıya olduğu çok boyutlu krizi gözler önüne serdi.
Çok boyutlu kriz ifadesi dikkat çekti
Komisyon, don felaketini yalnızca meteorolojik bir afet olarak değil, aynı zamanda tarıma bağlı tüm ekonomik ve sosyal yapıları etkileyen “çok boyutlu bir kriz” olarak tanımladı. Raporda, bazı üreticilerin yalnızca bu sezon değil, gelecek sezonlarda da ürün alamama riski taşıdığı belirtildi.
TARSİM’e güven az, bilgi eksik
Rapora göre üreticilerin büyük bölümü TARSİM sisteminin nasıl işlediği konusunda yeterli bilgiye sahip değil. Poliçeler, teminat kapsamı, hasar bildirim süreçleri ve eksper raporları hakkında bilgi eksikliği yaşanırken, sistemin şeffaflığına dair güven sorununun da yaygın olduğu kaydedildi. Sigorta primlerinin yüksek olması, sigortalılık oranlarını olumsuz etkileyen faktörlerden biri olarak öne çıktı.
İkinci ekimde maliyet tuzağı
Don sonrası üreticilerin ikinci bir ekimle zararı telafi etmeye çalıştığı ancak gübre, ilaç ve tohum gibi girdi maliyetlerinin artması nedeniyle ekonomik darboğazla karşı karşıya kaldıkları belirtildi.
Acil destek ve finansman talebi
Çiftçiler; Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifleri’ne olan borçların faizsiz ertelenmesini, don nedeniyle kaybettikleri ürünler için destekleme ödemelerinin yapılmasını ve yeni sezon için uygun şartlarda finansman desteği sağlanmasını talep etti.
Kayıtsız çiftçilere özel model önerisi
Raporda, Çiftçi Kayıt Sistemi’ne kayıtlı olmayan ancak üretim yapan çiftçilerin de mağduriyet yaşadığı, bu nedenle geçici ve münhasır bir kayıt ve destek modeli geliştirilmesi gerektiği vurgulandı.
Elektrik altyapısı yetersiz
Zirai üretim alanlarındaki elektrik trafolarının yetersiz kaldığı, mevcut altyapının güçlendirilmesi gerektiği de ön raporda yer bulan kritik başlıklardan biri oldu.
Komisyonun hazırladığı bu ön taslak raporun, Tarım ve Orman Bakanlığı’na sunulacağı ve nihai raporun önümüzdeki haftalarda tamamlanacağı belirtildi.
