Yozgat’ta Dev Meyve Bahçesi: Deveci Havzası Meyvecilik Entegrasyon Projesi
Yozgat’ın Kadışehri ilçesine bağlı Kabalı köyünde, devlet-vatandaş-özel sektör iş birliğinin örnek projelerinden biri hayata geçti. “Deveci Havzası Meyvecilik Entegrasyon Projesi” ile bin 800 parsel birleştirilerek 5 bin 640 dekar büyüklüğünde devasa bir meyve bahçesi kuruldu.
2009 yılında başlayan proje, kısa sürede yalnızca bölge çiftçisinin değil, Türkiye tarımının da dikkat çeken başarı öykülerinden biri haline geldi.
Projenin İlk Adımları
İl Tarım ve Orman Müdürü Ziyaattin Özdemir ve Kadışehri İlçe Müdürü Osman Günaydının aktardığına göre, proje fikri ilk kez 2009’da 500 dekarlık bir alan için hazırlandı. Ancak dönemin Kaymakamı İsmail Şanlı, bu hedefi 10 kat büyüterek 5 bin dekara çıkardı.
Köy muhtarının öncülüğünde köylüler ikna edildi, araziler toplulaştırıldı ve mülkiyet haklarına dokunulmadan kullanım hakları 25 yıllığına projeye devredildi. Çiftçiler, Çanakkale, Bursa ve Manisa’daki entegre bahçelere götürülerek uygulamalar yerinde gösterildi.
300 Bin Fidan, 38 Milyon Liralık Yatırım
Arazi sınırlarının kaldırılmasıyla birlikte 300 bin adet kiraz, elma, nektarin, armut ve şeftali fidanı dikildi. Sulama havuzları, damla sulama ve tam otomasyonlu gübreleme sistemi kuruldu.
Devlet ve kurum destekleriyle proje hız kazandı. İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’nün 500 bin TL’lik katkısının yanı sıra, İl Özel İdaresi 1,1 milyon TL destek verdi. İŞKUR aracılığıyla 150 işçi istihdam edildi. Ziraat Bankası’ndan 1,8 milyon TL kredi sağlandı. En kritik adım ise dönemin Bakanı Bekir Bozdağ’ın girişimleriyle alınan 10 milyon TL hibe oldu.
Bugünkü kur maliyetlerine göre projenin toplam bedeli 38 milyon TL’yi buluyor.
Avrupa’nın Üçüncü Büyük Kiraz Bahçesi
Kabalı Meyve Bahçesi’nde;
- 2.800 dekar yarı bodur elma,
- 1.050 dekar kiraz,
- 680 dekar şeftali-nektarin,
- 180 dekar tam bodur elma plantasyonu bulunuyor.
Avrupa’nın üçüncü büyük kiraz bahçesi olan tesis, 2012’de Avrupa Birliği girişimcilik ödülünde ikincilik aldı.
Köyde Gelir 4-5 Kat Arttı
Proje öncesinde bölgede kuru tarım yapılıyor, dekara 100 TL’yi bulmayan net kâr elde ediliyordu. Şimdi ise yalnızca kira gelirleriyle bu rakamın 4 katı kazanılıyor. 2024 yılı itibariyle çiftçilere dekara 345 TL kira ödeniyor.
Ayrıca 64 kişiye sürekli, sezonluk dönemde ise günlük 600 işçiye kadar istihdam sağlanıyor. Elde edilen ürünlerin büyük bölümü ihracata gidiyor.
Köylü Kadınların Hikâyesi
Projeye emeğini veren köylüler, değişimi kendi sözleriyle şöyle anlatıyor:
- Hüseyin Ünal (Eski Muhtar):
“Eskiden kuru tarımda dönüm başına 50 TL kazanıyorduk, şimdi 350 TL kazanıyoruz. Büyük şehirlerde yaşayanlar köye dönmeye başladı. Gelirimiz kat kat arttı.” - Miyase Arslan (Çiftçi-Çavuş):
“Eskiden daha çok çalışmamıza rağmen bu geliri elde edemiyorduk. Şimdi sigortalı işimiz var, aile bütçemize katkı sağlıyoruz. Kendi emeğimizle ev, araba aldık.” - Havva Karabulut (Çiftçi-Öğrenci):
“Tatillerde burada çalışıyorum. Günlük 8 kasa kiraz topluyorum. Kazandığım parayla aileme yük olmuyorum, okul harçlığımı çıkarıyorum.”
Doğayla Uyumlu Üretim
Bahçede iyi tarım uygulamaları yapılıyor, minimum ilaçlama kullanılıyor. Organik tarıma geçiş sürüyor. Ot mücadelesi için 300 koyun ve 1000 kaz besleniyor, polinasyon için 1000 arı kovanı bahçeye yerleştiriliyor.
Türkiye’ye Örnek Bir Model
Kabalı Meyve Bahçesi, yalnızca ekonomik getirisiyle değil, sosyal etkileriyle de öne çıkıyor. Köyde traktör sayısı 217’den 17’ye düştü, göç tersine döndü, 15 aile köyüne geri geldi.
İl Tarım Müdürü Ziyaattin Özdemir’in sözleriyle:
“Türkiye’de devlet, vatandaş ve özel sektör ortaklığıyla hayata geçen ilk projedir. Bugün hem üretim, hem ihracat, hem de kırsalda istihdam açısından örnek gösterilmektedir.”
Deveci Havzası Meyvecilik Entegrasyon Projesi, yalnızca Yozgat’ın değil, Türkiye’nin tarımsal kalkınma yolculuğunda dönüm noktası niteliğinde bir başarı hikâyesi olarak tarihe geçti.
