Yukarısaz’da Kış Bahara Döndü: Drejan Yaylası’nda Yüzyıllık Dereler Cılızlaştı, Yama Dağı Alarm Veriyor
Hekimhanmedya’nın güncel Yukarısaz görüntüleri, Doğu Anadolu’nun 2 bin rakım üzerindeki en önemli yurtluklarından biri olan Drejan Yaylası’nda alışılmış kış manzaralarının kaybolduğunu gözler önüne serdi.
Yüzyıllardır çağlayanlar gibi akan derelerin debisi belirgin biçimde düştü, kimi noktalarda su akışı neredeyse durma seviyesine geldi. Bölgenin bu mevsimde kalın kar örtüsü ve sert don altında olması gerekirken, geçtiğimiz günlerde yağan az miktardaki karın da güneşte eridiği görüldü.
“Bolluğun ve bereketin yaylası” Yama Dağı kuruyor
Doğu Anadolu’da hayvancılık geleneklerinin merkezinde yer alan Yama Dağı ve Drejan Yaylası, tarih boyunca bol su kaynaklarıyla bölge ekonomisini ayakta tuttu. Ancak bu yıl ortaya çıkan tablo, yöre insanı için “tehlike çanları” anlamına geliyor.
Su kaynaklarının bu kadar erken zayıflaması, yaz aylarında:
- Yayla otlarının cılızlaşması,
- Hayvan suluklarının kurumaya yaklaşması,
- Göçer hayvancılık için rota değişiklikleri,
- Kuraklık riskinin artması,
- Yöresel üretimin ciddi zarar görmesi
gibi sorunların kapıda olduğuna işaret ediyor.
Dünya’daki benzer yüksek rakım yaylalarında da aynı kriz yaşanıyor
Uzmanlara göre Yama Dağı’nda görülen bu olağan dışı kuraklık, dünya genelinde 2000 rakım üzerindeki yaylalarda yaşanan tabloyla örtüşüyor. Alpler’den Kafkaslar’a, Himalayalar’dan And Dağları’na kadar pek çok yüksek rakımlı bölgede:
- Mevsim dışı sıcaklık artışı,
- Kış yağışlarının azalması,
- Kar örtüsünün çabuk erimesi,
- Dere ve kaynak sularında erken dönem debi düşüşleri
gibi benzer etkiler rapor ediliyor.
Bilim insanları bu durumu, iklim değişikliğinin yüksek rakımlı ekosistemlerde daha hızlı görünür hâle gelmesi şeklinde yorumluyor.
Drejan Yaylası için “kritik eşik” uyarısı
Bölgeyi yakından takip edenler, Drejan Yaylası’nda su kaynaklarının bu kadar erken zayıflamasının son 40–50 yılda neredeyse hiç görülmemiş bir durum olduğuna dikkat çekiyor.
Yörede kış aylarında kar kalınlığının genellikle 1–2 metreyi bulduğu, derelerin ise bahar aylarında taşarcasına aktığı biliniyor.
Hekimhanmedya’nın saha görüntüleri ise bu yıl:
- Kar kalınlığının mevsim normallerinin çok altında kaldığını,
- Derelerin cılız bir yaz akıntısı seviyesine düştüğünü,
- Yama Dağı’nın eteklerinde bile toprağın çıplaklaştığını ortaya koyuyor.
Bölge insanı endişeli: “Böyle giderse yaz çok zor geçer”
Yukarısaz ve çevresinde yaşayanlar, son yıllarda aralıklarla hissedilen yağış azlığının bu kış çok daha belirgin hâle geldiğini söylüyor.
“Bu mevsimde yağan karın bile güneşte eridiğini ilk kez görüyoruz” diyen yerel kaynaklar, özellikle yaz aylarının hayvancılık açısından çok zorlu geçeceğini düşünüyor.
Drejan Yaylası’nda kuraklık kapıda, iklim alarmı çalıyor
2 bin rakımın üzerinde, yüzyıllardır suyu, bereketi ve yaylacılığıyla bilinen Drejan Yaylası; güncel görüntülere göre kritik bir iklim eşiğine dayanmış durumda.
Yama Dağı’nın kaynakları zayıflıyor, kar örtüsü kayboluyor, dereler küçülüyor.
Bölgede hem ekolojik hem ekonomik bir daralmanın işaretleri şimdiden kendini gösteriyor.
